ՎԱՆ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅԱՆ 35 ԱՄՅԱԿԸ!!!
1981թ. այս օրը ԱՍԱԼԱ-ն իրականացրեց իր «Վան» գործողությունը
1981թ. այս օրը 20-24 տարեկան չորս հայ երիտասարդներ (Վազգեն Սիսլյան, Արամ Պասմաճյան, Հակոբ Ջուլֆայան և Գևորգ Կյուզելյան), զինված ատրճանակներով, ինքնաձիգներով և պայթուցիկներով, գրավեցին Փարիզի թուրքական հյուպատոսարանը, 15 ժամ պահեցին իրենց հսկողության տակ:
ԱՍԱԼԱ-ի չորս մարտիկները տարբեր կուսակցություններից էին. խմբակի ղեկավարն ու փոխղեկավարը Վազգեն Սիսլյանն ու Գևորգ Կյուզելյանը հնչակյան կուսակցության անդամ էին, Արամ Պասմաճյանը դաշնակցական էր, իսկ Հակոբ Ջուլֆայանը՝ անկուսակցական:
Սկսվում է Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակի (ԱՍԱԼԱ) «Վան» գործողությունը, որը կոչված էր պատմական դառնալու հայկական ազգային ազատագրական շարժման տարեգրության մեջ: Պատմական էր դառնալու նաև չորս տղաների դատավարությունը:
Ավելի քան 15 ժամ 59 պատանդ պահելով` Հայաստանի ազատագրության հայ գաղտնի բանակի չորս մարտիկները բանակցությունների մեջ մտան թուրքական կառավարության հետ՝ ֆրանսիական կառավարության միջնորդությամբ: Նրանց պահանջները, բնականաբար, թուրքական կառավարությունը չպետք է ընդուներ:
Առանձնահատուկ էր «Վան» գործողության չորս մարտիկների դատավարությունը, որը կայացավ 1984 թ. հունվարի 24-31-ը: Դա առաջին քաղաքական դատավարությունն էր 1921թ. Սողոմոն Թեհլիրյանի դատավարությունից ի վեր: Չորս մարտիկների դատավարությունը վերածվեց Թուրքիայի դատապարտության ամբիոնի:
Հայության դատը գերազանց պաշտպանեց Ֆրանսիայում շատ հայտնի փաստաբանների մի համաստեղություն` Լեկլերկ, Թեյջան, Սինյար, Պատրիկ Դևեջյան, Ասլանյան, Փեշտիմալջյան: Դատավարությանը ցեղասպան Թուրքիան դատապարտող ելույթ ունեցավ Ֆրանսիայի ազգային հերոս Միսակ Մանուշյանի այրին` տիկին Մելինեն, որ նախագահից թույլտվություն խնդրեց համբուրելու չորս տղաների ճակատը, ինչին նախագահն ընդառաջեց բացառության կարգով: Ընթերցվեցին նաև Շառլ Ազնավուրի և Անրի Վեռնոյի նամակները:
Ֆրանսիայի դատարանը չորսին էլ դատապարտեց 7 տարի ազատազրկման:
Չորս մարտիկներից բանտից կենդանի դուրս եկավ երեքը՝ Արամ Պասմաճյանը 1985թ. ինքնասպան եղավ: Նա թաղված է Փարիզի Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը (խորհրդանշական գերեզմանը գտնվում է Եռաբլուրում, հայ անմահների պանթեոնի մուտքին կանգնեցված ԱՍԱԼԱ-ի հուշակոթողի շուքին տակ գտնվող նահատակների խորհրդանշական պանթեոնում):
Վազգենը, Գևորգն ու Հակոբը ազատ արձակվեցին ժամկետից շուտ` 1986թ. օգոստոսին ու վերադարձան Լիբանան: Տարիներ անց, երեքն էլ հաստատվեցին Հայաստանում՝ Գևորգ Կյուզելյանը «Մեծն Մուրադ» ջոկատի հրամանատարությունն ստանձնելով մասնակցեց Արցախյան ազատամարտին: Վազգեն Սիսլյանը նունպես ունեցավ իր ներդրումը ազատագրական մարտերում:
Հարություն Հարությունյան