Նիկիտա Շանգին: Եթե ​​Հայաստանը կորցնի Ղարաբաղը, ապա Ռուսաստանը կկորցնի Հայաստանը: «Ես չեմ կիսում որոշ քաղաքագետների կարծիքներ Իլհամ Ալիևի Նկատմամբ իրենց հարգանքի վերաբերյալ: — մեզ հետ զրույցում ասաց Ռուսաստանի պատվավոր

ճարտարապետ, Մոսկվայի ճարտարապետության ինստիտուտի պրոֆեսոր, «Crystal Daedalus» ազգային ճարտարապետական ​​ծրագրի դափնեկիր, «Ի՞նչ, որտե՞ղ, ե՞րբ» հայտնի հեռուստախաղի երկարամյա մասնակից Նիկիտա Շանգինը

Ես խորը համակրանք ու սեր ունեմ հայկական ճարտարապետության նկատմամբ դեռևս ուսանողական տարիներից: Բազմիցս եղել եմ Հայաստանում, եղել եմ բազմաթիվ եկեղեցիներում և վանքերում: Հայաստանը, հայերը միակ ժողովուրդն են, ովքեր կամավոր մտել են Ռուսաստանի կազմ:

1721թ.-ին Գանձասարի տաճարային համալիրում Արցախում կայացած հայ իշխանների համագումարում Պետրոս Առաջինից դիմում կար, որ խնդրում էր հայերին ընդունել Ռուսաստանի քաղաքացիություն:

Այդ ժամանակից ի վեր ու անցած 200 տարիների ընթացքում Հայաստանը, որպես ժողովուրդ, որպես մշակույթ, միշտ եղել է ամենահուսալի հենակետը, Ռուսաստանին աջակցողը Անդրկովկասում: Էլ չենք ասում, որ Հայաստանը Ռուսաստանին տվեց ականավոր պետական ​​գործիչների, զինվորшկшնների, գիտնականների:

Միայն Լորիս-Մելիքովն արժե ամեն բան, իսկ Լազարևը, Այվազովսկին և մարշալ Բաղրամյանը … Նրանք շատ են: Եվ նրանք բոլորը հայեր էին, ովքեր հավատով եւ ճշմարտությամբ ծառայեցին Ռուսաստանին:

Նրանք ներկայացրին հայկական ճարտարապետության մարգարիտներից մեկը `Գանձասար տաճարային համալիրը, որտեղ տեղի ունեցավ հայ իշխան- մելիքների պատմական հանդիպումը:

Սակայն այսօր այն պարզապես կարող է ռմբակ ոծվել Թուրքիայի կողմից հրթի ռահրե-տանիով … Շուշիում Ղազանչեցոց տաճարը արդեն քան դված է, նրանք նույնիսկ կրա կել են իրանցի արհեստավորների կողմից վերջերս վերականգնված Գովհար-Աղա մզկիթի վրա:

Ինձ շատ անհանգստացնում է այս հնագույն կառույցների անվտան գությունը, ես գիշերը չեմ քնում: Ամեն առավոտ ես դիտում եմ ռшզ մшկшն գործողությունների մասին հաղորդագրություններ, դրանք չեն ավերել կամ ռմ բшկ пծել ընդամենը մեկ տաճար:

Նրանց թիվը հարյուրավոր է Արցախում: Ամենահները կառուցվել են IV դարում: Ես ֆեյսբուքում տեղադրեցի ռմբ-шկո ծվшծ մզկիթի լուսանկարները: Մեղшդր шնքների, վիրшվ որшնքների ու բացահայտ չարաշահման ինչպիսի հոսք թափվեց ինձ վրա: Այս ամենը այնքան նпղ կшլի ու զզ վելի է, որ ես նույնիսկ չեմ ուզում խոսել:

Հիմնական բանը, որ ես նկատեցի, այս հայտարարությունն է ադրբեջանական կողմից. «Մենք միշտ եղել ենք այստեղ, սա մեր հողն է, որ հայ եկվորները զшվթ ել են, սա հայկական ճարտարապետություն չէ, այլ ալբանական: Հայերը այստեղ տեղափոխվել են ռուսների միջոցով:

Որպես վկայություն բերվում են միջնադարյան ադրբեջանցի բանաստեղծներին: Հանրագիտարաններում ներկայացված ցուցակից ես չկարողացա գտնել գոնե մի բանաստեղծ:

Այսպես են կոչվում՝ «տասներեքերորդ կամ 15-րդ դարի ադրբեջանցի մեծ բանաստեղծները»: Ես կցանկանայի ասել. «Ի՞նչ նկատի ունեք, XIII դարում Ադրբեջան անունով գոյություն ունեցող պետություն չկար: Նման պետություն արհեստականորեն ստեղծվել է 1918 թվականին թուրքերի կողմից այդ տարածքում, դա ոչ մի կապ չուներ Ադրբեջանի հետ »:

Ադրբեջանը գտնվում էր Իրանի նահանգի հյուսիսարևմտյան մասում ՝ Արաքս գետից այն կողմ: Ադրբեջանական լեզուն զարգացավ կովկասյան թուրքերի ցեղերի մեջ միայն XIX դարում:

Բրոքհաուսի ու Էֆրոնի հանրագիտարանում «ադրբեջաներեն լեզու» հասկացություն ընդհանրապես գոյություն չունի, տասնիներորդ դարի բրիտանական հանրագիտարանում այդպիսի հասկացություն գոյություն չունի:

«Ադրբեջաներեն», «ադրբեջաներեն» հասկացություններ գոյություն չունեն: Որպես իրանական նահանգ կա միայն «Ադրբեջանը»: Բոլորը Եվ կա մի «ադրբեջանցի» ՝ որպես այս նահանգի բնիկ: Ադրբեջանը չկա հին քարտեզների վրա:

Ինչ վերաբերում է էթնոսին, որն այսօր կոչվում է «ադրբեջանցի», սա թյուրքալեզու էթնոս է, որի նախնիներն առաջին անգամ հայտնվել են Անդրկովկասում միայն XI դարում: Սելջուկյան արշավանքի հետ միասին: Այդ Անիի թագավորությունն էր, որը մաքրվեց երկրի երեսից, որի ընթացքում Հայաստանը ծաղկեց և զարգացավ 2 դար:

Հայերը շատ բախտ չունեին այն վայրի հետ, որտեղ Տերը նրանց տեղավորեց: Նման խաչմերուկում, որի միջով գլորվեցին բոլոր արշավանքները, որոնք եղել են քաղաքակրթության պատմության մեջ: Ավելին, հայերը միշտ առաջին հшր վшծն էին կրում, ամենամեծ կոր ուստներն էին կրում ՝ ծածկելով Եվրոպան:

— Ես հավատում եմ հայ ժողովրդի ոգու ուժին, շատ դժվար իրավիճակներից նրանք դուրս եկան: Ես մարգարե չեմ, բայց հավատում եմ հայ ժողովրդի հաղթանակին:

Բայց դա շուտ չի լինի, մեծ կորուստներ կլինեն: Ես ռուս մարդ եմ, և ինձ համար այն ամենում, ինչ տեղի է ունենում, կարևոր են Ռուսաստանի շահերը: Ես մեծ համակրանք ունեմ Հայաստանի նկատմամբ: Ես սիրահարված եմ Հայաստանի մշակույթին և ճարտարապետությանը: Առաջին հերթին ես մտահոգված եմ իմ երկրի շահերով:

Այս պարագայում ես ընկալում եմ այն, ինչ տեղի է ունենում պատմության համատեքստում: Այսօրվա իրադարձություններն ինձ շատ բան են հիշեցնում 1939թ. սեպտեմբերը:

Այն, ինչ կատարվում է Հայաստանի հետ, շատ նման է 1939թ. սեպտեմբերին Լեհաստանում տեղի ունեցածին: Նույն տարածքային հարցը, ուժերի նույն բացարձակ անհավասարությունը ՝ шգրես իшյ մի կողմից, ոչ թե մեկ, այլ երկու երկիր, միջազգային шհшբե կչшկшն կազմակերպություններ: Երեք հզոր ուժ ընդդեմ երեք միլիոն Հայաստանի:

Ես պարզապես չեմ հասկանում, թե ինչ է կատարվում: «Հավասարաչափության» հայտարարված քաղաքականությունը, ինձ թվում է՝ 2 միակցիչի վրա նստելու փորձ է: